මාර්ග කිහිපයක් ඔස්සේ - COVID - 19 - 3

රජය, සෞඛ්‍ය අංශ සහ ආරක්ෂක හමුදාව කිසිවක් නොදැන වැඩ කරණවා. දන්නා අපි ඔවුනට සියළු දේ ගැන කියා දිය යුතුයි වගේ තමයි ගෙදරට වෙලා ආරක්ෂා වෙලා ඉන්න සමාජ මාධ්‍ය ජාලවල අකුරු කොටන බොහෝ අයගේ අදහස් විදිහට  පෙනෙන්නේ.

ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන ඉල්ලීමක් වුණේ රට ලොක් ඩවුන් කරන්න කියා රෝගය ගැන දැනගත් වහාම. නැති නම් පළමු රෝගියා හමුවූ වහාම.

එය කිරීමෙන් රෝගය වලක්වාගත් රටවල් අරවාය. මේවාය. ඒ නායකයින් එසේ කර සිය රට ජාතිය ගලවා ගත්තාය. අප රට එසේ නොකිරීමෙන් අනතුරක හෙළුවාය. ආදී වශයෙන් බොහෝ කතාය. ( ගලවා ගත් බව කියන එවන් රටවල්

මේ කතා වල ඇත්ත තත්ත්වය කුමක්ද? මේ කතා කියන අයගේ ඇත්ත තත්ත්වය කුමක්ද?

මේ සමහර අය එසේ කියන්නේ නොකළ දේ කියන අදහසිනි. එනම් රජය සහ මේ සම්බන්ධව වැඩ කරණ බොහෝ අය ගන්නා පියවරයන්ගේ සාර්ථකත්වය නොකතා ඔවුන් නොකළ යම් දෙයක් කියමින් විවේචනය කරන්නන්ය. එහි අරමුණු දෙකකි. එකක් නම් හුදු පාණ්ඩිත්‍යය කියාපෑමය. තමන් ක්ෂේත්‍රය කුමක්ද ඒ සියළු ක්ෂේත්‍රවල වෙසෙස දැණුම් සමභාරයකින් යුක්තය වැනි අදහසක් අනෙකා තුළ පැටවීමටය. මෙය අසන කියවන අනෙකාස ඒ කතාවේ යම් යම් තැන් පිලිගණිමින් තමන්ගේ සංශෝධන එකතු කරන්නේ තමන්ද එහි මනා දැණුමින් හෙබි අයෙකු සේය. තමන් මෙය කළේ නම් මිස මේ කරණ අය කළොත් නම් වැඩේ හබක් ය වැනි අදහසකි ඒ තුළ ඇත්තේ.

අනෙක නම් විවිධ දේශපාලන වාසි ලබා ලැනීමේ අරමුණින් යම් දේශපාලන පක්ෂයකට බලවේගයකට සමීප අයවලුන් ය.

සමහරුන් තමන් යමක් කොතැනකින් හෝ අස්නනේද කියවන්නේද එය එකම හරිම ක්‍රමයය කියා හිතන ඉන් එහා ඒ පිළිබඳ හැදෑරීමක් නැති අයය. මේ බොහෝ අය මෙරට දේ ගැන අගය නොකරණ විශ්වාස නොකරණ විදෙස් රටක් කළේද ඒ ගැන අගය කරණ විශ්වාස කරණ අයය.

මේ හැර මෙහි ( රෝගයේ ) හැසිරීම් රටාව ක්‍රියා කලාපය නොදන්නා, නමුත් මෙහි යහපතක් වේය යන අදහසින් ලියන්නන්ය.

මේ වෙලාව මේ අය කවුරුන්ද යන්න මීට වඩා දිගට විග්‍රහ කරන්නට වේලාව නොවේ.

රෝගය ලෝකයේ පැතිරේ. වඩ වඩා.් වේගයෙන් පැතිරේ.

සමහර රටවල වසංගතයක් ලෙසද, සමහර රටවල අධිවසංගතයක් ලෙසද පැතිරේ.

ලෝකය පුරා පවතින වසංගතයකදී එය රටකින් රටකට ඇතුළුවීම පාලනය කිරීම ලැප්ටොප් එකකින් ෆේස් බුක් එකේ අදහස් ලියනවා තරම් පහසු එකක් නොවේ. එහෙත් බොහෝ දෙනා එය ඊටත් වඩා පහසු දෙයක් සේ හිතනවාද යන්න මට ඇති කුකුසයි. මේ රෝගය රටට ුැතුළු විය හැකි ක්‍රම මොනවාද? කොරෝනා නම්, දැනට දන්නා තොරතුරු අනුව රෝගියෙකුගේ ඇතුළුවීමක් සමගය. එහෙත් අදාල කාලය තුළ ළඟවන ජීවානුහරණය නොකළ පෘෂ්ඨයත් මකත වැටුණු රෝගියෙකුගේ බිඳිති මගින්ද එසේ වීමේ අවදානමක් ඇත. එහෙත් අප මෙහි යම් යම් තීරණ ගත්තේ රෝගියෙකු හමුවන අවස්ථාවට සාපේක්ෂවය.

රෝගීන් ඇතුළු වන්නේ චීන්නුන්ගෙන් පමණි වැනි අදහසක් තමයි අප හට මුළින්ම තිබුණේ. මේ අදහසට හේතු බොහෝ විය. 

පළමු හේතුව එය චීනයේ වූහාන් වලින් ඇරඹීමයි. දෙවැන්න අපි චීනය සමගින් සමීපව ගනුදෙනු කරණ රටක් වීමයි. මේ නිසා චීන්නුනන් මෙහි නිතර ගැවසෙන බැවින් ඔවුන් රෝගය රැගෙන එනු ඇතැයි විශාල සැකයක් තිබීම.

ඊ ළඟ ප්‍රබලම කරුණ වන්නේ මෙරටින් හමු වුණු පළමු රෝගියා චීන ජාතික කතක් වීම.

ඊ ළඟට හේතු වුණු තවත් විශේෂම හේතුවක් වූයේ අප රට රටත් වශයෙන් දේශපාලිනිකව බෙදී සිටීමයි. චීනය රාජපක්ෂවරුන්ට උදව් කළේය යන අදහසින් චීනයේ සකලවිධ දේට එරෙහි විශාල ජනතාවක් මෙහි වාසය කිරීමත්, ඔවුන් කොන්දේසි විරහිතව චීන්නුන් හා නයි වෛරයෙන් පැවිතීමත්ය.

මේ සටහනට අදාල නොවනුණත් අදාල නොවන්නෙත් නොවන බැවින් මේ බෙදීම ගැන තවත් යමක් කෙටියෙන් හෝ ලිවිය යුතුයැයි සිතමි. අපට රටට වඩා මේ දේශපාලනික බෙදීව මූලිකය. මා එසේ කියන්නේ ඇයි?

මේ දේශපාලනික් බෙදීම නිසා සමහරුන්ට රටට වඩා එක සිය දේශපාලනයයි. යුද්ධය උත්සන්නව පැවැති සමයයි එය වඩාත් ප්‍රකට වන අවස්ථාවක් වූයේ. යුද්ධයේ ජයග්‍රහණය සිය දේශපාලන බලවේගය තවත් බොහෝ කලක් බලය රහිතව තබාවිය යන අදහස ඇති ඒ සමහරුන් කොයි මොහොතේ හෝ ප්‍රභාකරන්ට යෝඡ බල යෝධ වෙර ලැබී ප්‍රති ප්‍රහාර එල්ල කරමින් හමුදා සාමාජිකයන් දස දහස් ගණනින් මරා දමමින් යළි බලය තහවුරු කර ගනිත්වාය යන පැතුමිනි සිටියේ.

මෙන්න මේ අදහසින් සිටින පිරිසක් මේ කෝවිඩ් - 19 උවදුර හමුවේද සිටින බව යම් යම් අදහස් උදහස් හා හැසිරීම් වලන් ඔබට නොදැනෙනවා නොවිය යුතුය.

ඉතින් ඒ ගැන ඇති.

කෙසේ වෙතත්, චීන්නුන්ගෙන් රෝගය පැතිරී එයින් ආණ්ඩුවටද කෙළ වේවාය යන සමහරුන් තුණ පැවැති කුරිරු අදහස ඔසවා පොලොවේ ගමන තත්ත්වයකට පත් කරමින් අපට රෝගය සෑදෙන්නට ගන්නේ අපේම අය පිරිසකගෙනි. ඒ විශේෂයෙන් ඉතාලියේ සිට රෝගය සාදාගෙන දැන හා නොදැන පැමිණි අපේම පිරිසකගෙනි. ඔවුන් තුළ ප්‍රකට වූ දැඩි වගකීම් විරහිත බව නොවන්නට ඔවුන් රෝගී වී පැමිණීම අපට අනතුරක් නොවන්නට තිබුණි. මක් නිසාද යත් ඔවුන් එවිට අපට හමු වන්නේ අප ළග සිටින අතරේදීය. එවිට වෙන්කොට තැබීම, පරීක්ෂා කිරීම සහ සුව කොට සමාජයට ආරක්ෂාකාරී පුද්ගලයෙක් ලෙස යළි එකතු කිරීම සාර්ථකව කළ හැකි බැවිනි. එවිට රෝගය සමාජය තුළ සංසරණය වන ඉඩ ඇහිරෙන බැවිනි.

දැන් මේ මූලික හැඳින්වීමත් සමග මේ රෝගය යම් යම් තත්ත්ව යටතේ හැසිරෙන ආකාරය ගැන උපකල්පන ටිකක් කරමු.

රෝගය තිබෙන බව දැන් ගත් සැනින් හා නැති නම් පළමු රෝගියා මෙරටින් හඳුනා ගත් සැනින් ඔය කිටන ෂට් ඩවුන්, ලොක් ඩවුන් රවා මේවා කළා කියමු. එවිට ඉල් පසු රෝගය සාදාගෙන ආ කිසිවෙක් නිසි මාර්ගයකින් ලංකාවට එන්නේ නැත.

දැන් ගුවන් තොට වසා ඇත. වරාය වසා ඇත. සියයට අනූවක් රට අකර්මණ්‍යය. රෝගීන් රට තුළ නැත.

වත්ත තුළ රෝගීන් නැති වුව, වැට අයින වටේටම, ගේට්ටුව අසල පිටතින් රෝගීන් ඇති පදමිනි.

අපි කොයි කාලයක් මේ ගේට්ටු වසා වැට ආරක්ෂා කරන්නද? ලොව කිසියම් රටක එන්නත්ක් නිදපදවා එය අපටද ලැබී සමස්ථ ජනගහණයෙන් අති විශාල ප්‍රමාණයකට ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාවලියක් සිදුවන තෙක්, අර ගේට්ටු හැරිය ඕනෑම වෙලාවක රෝගියෙක් අප රටට ආවොත් වසංගතයක් ලෙස රෝගය පැතිරේ. මක් නිසාද යත් සමාජය තුළ ඊට කිසිදු ප්‍රතිරොධීතාවක් හෙවත් සමාජ ප්‍රතිශක්තියක් නැති බැවිනි.

අර කීවාක් වැනි එන්නතක් කවදා සාදන ඇතිද, එය අප රටට එන විට කමණ කාලයක් ගතවනු ඇතිද? ආවත් ප්‍රතිශක්තිකරණ වැඩපිලිවෙලක් සාදා මා කී ලෙස සමාජයම එන්නත් කිරීමට කොයි තරම් කාලයක්, මුදලක් වැය වනු ඇතිද?  ඒ සඳහා අප ශක්තිමත්ද?

මේ ගැටළු වලට පිලිතුරු ලැබෙන තෙක් අප කුමක් කළ යුතුද?

ඊ ළඟ රටාව නම් රෝගය රටට ඇතුළු වී ඇති බැවින් උපරිම ආරක්ෂිත පිලිවෙලක් ක්‍රියාත්මක වේ නම් රොගය අපේ සෞඛ්‍ය අංශ වලට දරන්නට හැකි මට්ටමින් සෙමෙන් සංචරණය වන සේ පාලනය කර ගැනීමය. එවිට රෝගීන් සංඛ්‍යාව අඩු අංක වලින් දවසින් දවස වැඩි වනු ඇත. දිනකට 10ක් යැයි අපි සිතමු. එවිට සති දෙකකට 140කි. මේ හා සමගම මුළින් රෝගය සෑදුනු යම් පිරිසක් සුවපත් වී යනු ඇත. ඒ අතරට අලුත් රෝගීන් එකතු වනු ඇත. 

 

 ලංකාවේ තත්ත්වය

මේ තත්ත්වයේදී යම් රෝගී පිරිසක් අසාධ්‍ය තත්ත්වයට පත් වනු ඇත. දැඩි සත්කාර සේවාවන් අවශ්‍ය වනු ඇත. එහෙත් ඒ පිරිස අප රටේ දැඩි සත්කාර සේවාවන්ගෙන් කෝවිඩ් රෝගීන් සඳහා වෙන් කළ හැකි ප්‍රමාණයට වඩා නොඉක්මවා යා යුතුය. 

මෙහිදී කෝවිඩ් රෝගීන් සඳහා වෙන් කළ හැකි ප්‍රමාණය යනුවෙන් සඳහන් කළේ එම පහසුකම් වලින් සියයට සියයක් කෝවිඩ් රෝගීන් සඳා වෙන් කළ නොහැකි බැවැනි. එසේ කළ හොත් වෙනත් රෝග වලින් අසාධ්‍ය ව දැඩිසත්කාරයන් අවශ්‍ය වන අය එම රෝගවලින් මිය යනු ඇත. මේ නිසා අපට යම් මැද අගයක් පවත්වාගැනීමට සිදුවනු ඇත.

අප එම සංඛ්‍යාව 250-300 වශයෙන් සිතුව හොත් අසාධ්‍ය වන කොවිඩ් රෝගීන් කිසිම අවස්ථාවක එම සංඛ්‍යාව ඉක්මවා නොයා යුතුය.

එවිට දැඩි සත්කාර සේවාවන් අවශ්‍ය පිරිසෙන් ලොකු ප්‍රමාණයක් යළි සුවපත් කරගත හැකි වනු ඇත. මරණ සිදුවේ නම් ඒ ඉතා ස්වල්පයක් පමණි.

මේ රෝගය හෙමින් හෙමින් සෑදෙන විට සමාජ ප්‍රතිශක්තිය ඇති වීම ප්‍රමාදය. එවිට සමාජය තුළින් මෙතෙක් රෝගය සෑදී නැකි අයට ආවරණයක් නොසැලසේ. එබැවි අප කළ යුත්තේ දැඩි වසංගත තත්ත්වයකට පත් නොවී රෝගය අඩු අගයනික් පවත්වාගෙන යමින් සමාජ ප්‍රතිශක්තිය ඇති වන තෙක් රෝගයට යන්නට හැරීමය. එවිට රෝගය පාලනය කර ගැනීමට අප දක්වන දැඩි සීමාවන් සමහර වඅට අවුරුද්දක් පමණ කාලයක් වුව පවත්වා ගතයුතුව ඇත. මා මේ ලිපි මාලාවේ දෙවැනි කොටසින් ඒ ගැන දක්වා ඇත. එබැවින් එම පළමු සහ දෙවැනි ලිපි වලට පිවිසුම් මෙහි අමුණමි.

මේ මට්ටමට පාලනය කරගත නොහැකි වුවත් අතරමැදි පාලනයක් ගෙන ගියොත් රොගය අතරමැද වේගයකින් පැතිරී තරමැදි රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් පිහි වේ. යම් යම් අවස්ථාවල මේ නිසා අසාධ්‍ය වන රෝගීන් සංඛ්‍යාව පවකින සෞඛ්‍ය සේවාවේ සීමාවන්ගෙන් එහා තැනක තිබෙන්නට පුළුවන්. එවන් තත්ත්වයක් ඇති වුවහොත් දැඩි සත්කාරයන් අවශ්‍ය රෝගීන් සංඛ්‍යාවකට එය නොලැබී යාමෙන් මරණ සංඛ්‍යාව වැඩි විය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, දැඩි පාලනයනකට යටත්ව තිබෙන අවස්ථාවට වඩා රෝගය වේගයෙන් පැතිරෙන අතර ඊට සාපේක්ෂව සමාජ ප්‍රතිශක්තියද වර්ධනය වී රෝගයේ වසංගත ස්වභාවය අතරමැද කාලයකදී නිමා වේ.

ඊ ළඟ අවස්ථාව වන්නේ අතිශයන් දුර්වල පාලනයක් පවත්වාගෙන ගියහොත් වන දේය. එයඅ වසානයේ පාලනයක් නැති මට්ටමට වැටෙන අතර මාසයක් දෙකක් වැනි කෙටි කාලයකින් දරන්නට බැරි තරම් රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් ලැබී අපගේ සාමාන්‍ය සෞඛ්‍ය සේවාවන් පවා පවත්වා ගන්නට නොහැකි තත්ත්වයක් උද්ගත වනු ඇත. එවිට ක්ෂනයකින් රෝගීන් ගණන ඉතා වැඩි වී ඒ සේම මරණ සංඛ්‍යාවද ඉතා වැඩි වේ. දැන් ඉතාලියේ ස්පාඤ්ඤයේ සිදු වන්නේ මෙයයි. එහෙත් මේ ජූලි මාසය අගෝස්තු මාසය වන විට ඔවුන්ගේ වසංගත තත්ත්වය කෙළවර වේ. 

මෙන්න මේ ක්‍රම 4න් අපි ඉන්නේ දැන් රෝගය දැඩිව පාලනය කරගනිමින් මෙහි හෙමින් රෝගය සෑදෙන තත්ත්වයේය. එම පාලනය දැඩිව ගෙන ගියහොත් අඩු රෝගීන් ගණනක් බැගින් වැඩි කාලයක් වසංගත තත්ත්වය පවතින අතර මරණ සංඛ්‍යාව අතිශය අවම මට්ටමක පවත්වා ගත හැකිය. 

ගැටළුව ඇත්තේ මේ පාලනය අපට කොතෙක් කලක් ඒ මට්ටමින් පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ජනතා සහයෝගය හිමි වේද යන්නය. එසේ නොමැති වූ සැනින් නැවත දැඩි වසංගතයක් බවට පත්ව අවසනට කී තත්ත්වයට ඇද වැටේ. එසේම වසංගත තත්ත්වය පහව යන්නට ඒ ක්‍රමයේදී දිගු කාලයක් ගත වන බැවින් ආර්ථික බාධක අපහසුකම් විශාල වශයෙන් එළඹෙනු ඇත.

ඉතාලිය, ස්පාඤ්ඤය සහ වෙනත් බටහිර රටවල් වල ක්‍රියා කලාපය දකින විට ඔවුන් හිතාමතාම රෝගය පාලනයකින් තොරව යන්නට හැර ඇතිදැයි සමහරුන් තුළ සැකයක් ඇත. එවිට රෝගය ඉතා විශාල හානියක් කරමින් නමුත් ඉක්මණින් පාලනය වනු ඇත. ඒ රටවල සිටින සමහරු කියන තවත් කතාවක් නම් මේ මිය යන අය ඉතා වැඩි ප්‍රමාණය මහළු වියේ අයවලුන් වන බැවින් ඔවුන් ඒ මරණ සංඛ්‍යාව පිළිබඳව ලොකු තැකීමක් නොකරන්නේද යන්නය. රජයට ඇති බරක් හෑල්ලු වෙන අතරේ ඉක්මණින් රෝගය නිම වීමෙන් සිදුවන ආර්ථික හානිය ඉන් අවම කර ගත හැකිය යන්න ඔවුන් උපකල්පනය කරයි. එහෙත් සිරිලක අප, එැවැනි අයුරකින් රෝගයෙන් ගැලවෙන්නට නොසිතන්නේ එහි ආගමින සංස්කෘතික වටපිටාව නිසාවෙනි. එබැවින් අප අවම මරණ සංඛ්‍යාවක් ඇතිව රෝගය නිම වෙනු දකින ලෙසින් යන දිගු ගමනකි මේ.

ඒ ගමනට ශක්තිය ඉවසීම ලැබේවා!

-      යසනාත් ධම්මික බණ්ඩාර    -